Xạ trị cho não

Thông tin này sẽ giúp bạn chuẩn bị cho quá trình xạ trị cho não, bao gồm cả những điều sẽ xảy ra trước, trong và sau khi điều trị. Bạn cũng sẽ tìm hiểu về tác dụng phụ và cách chăm sóc bản thân trong quá trình điều trị.

Chúng tôi khuyên bạn nên đọc qua nội dung này ít nhất một lần trước khi bắt đầu xạ trị, sau đó sử dụng nội dung này làm tài liệu tham khảo trong những ngày trước khi xạ trị để bạn có thể làm tất cả những gì có thể chuẩn bị. Mang theo tài liệu này đến cuộc hẹn mô phỏng và tất cả các cuộc hẹn trong tương lai với bác sĩ ung thư xạ trị để bạn và nhóm chăm sóc sức khỏe của bạn có thể tham khảo.

Giới thiệu về xạ trị cho não

Xạ trị sử dụng tia năng lượng cao để điều trị ung thư. Phương pháp này hoạt động bằng cách làm tổn thương các tế bào ung thư và khiến chúng khó tái tạo. Khi đó, cơ thể bạn có thể loại bỏ theo cách tự nhiên những tế bào ung thư bị tổn thương này. Xạ trị cũng ảnh hưởng đến các tế bào bình thường. Tuy nhiên, các tế bào bình thường có thể tự phục hồi theo cách mà các tế bào ung thư không thể.

Có thể sử dụng bức xạ để điều trị các khối u nguyên phát trong não hoặc các khối u đã di căn đến não từ một bộ phận khác của cơ thể (đã di căn). Bác sĩ sẽ quyết định liệu bạn sẽ được điều trị bức xạ một phần hay toàn bộ não. Bạn sẽ được xạ trị bằng tia bên ngoài hoặc xạ phẫu lập thể tùy thuộc vào phác đồ điều trị của bạn.

Trong quá trình xạ trị bằng tia bên ngoài, một máy điều trị sẽ hướng các chùm tia bức xạ trực tiếp đến khối u. Chùm tia đi qua cơ thể và tiêu diệt các tế bào ung thư trên đường đi của chùm tia. Bạn sẽ không nhìn thấy hoặc cảm nhận được bức xạ.

Phương pháp xạ phẫu lập thể có thể được sử dụng trong một số khối u và thậm chí còn chính xác hơn. Phương pháp này hướng mục tiêu đến một khu vực nhỏ trong não với liều lượng bức xạ cao và phân phối liều lượng bức xạ thấp hơn đến các mô bình thường xung quanh khu vực nhỏ đó. Bạn có thể nhận được liều cao hơn cho khối u ở mỗi lần điều trị, điều này giúp rút ngắn quá trình điều trị tổng thể.

Xạ trị cần có thời gian để phát huy tác dụng. Phải mất vài ngày hoặc vài tuần điều trị trước khi tế bào ung thư bắt đầu chết, và chúng tiếp tục chết trong vài tuần hoặc vài tháng sau khi xạ trị.

Vai trò của bạn trong nhóm xạ trị

Nhóm chăm sóc của bạn sẽ làm việc cùng nhau để chăm sóc cho bạn. Bạn là một phần của nhóm đó và vai trò của bạn bao gồm:

• Đến buổi hẹn của bạn đúng giờ.
• Đặt câu hỏi và nói về mối quan tâm của bạn.
• Hãy cho chúng tôi biết khi bạn gặp tác dụng phụ.
• Hãy cho chúng tôi biết nếu bạn bị đau.
• Chăm sóc bản thân ở nhà bằng cách:
  • Bỏ thuốc lá, nếu bạn hút thuốc. MSK có các chuyên gia có thể giúp bạn. Để tìm hiểu thêm về Chương trình Điều trị Thuốc lá của chúng tôi, vui lòng gọi số 212-610-0507. Bạn cũng có thể nói chuyện với y tá của mình để biết thêm thông tin.
  • Chăm sóc da của bạn dựa trên hướng dẫn của chúng tôi.
  • Uống chất lỏng dựa trên hướng dẫn của chúng tôi.
  • Ăn hoặc tránh dùng những thực phẩm mà chúng tôi khuyến nghị.
  • Duy trì cùng một khoảng cân nặng.

Mô phỏng

Trước khi bắt đầu điều trị, bạn sẽ có một quy trình lập phác đồ điều trị được gọi là mô phỏng. Việc này được thực hiện để đảm bảo rằng:

• Vị trí điều trị của bạn được lập bản đồ.
• Bạn nhận được đúng liều lượng bức xạ.
• Lượng bức xạ truyền đến các mô lân cận của bạn càng nhỏ càng tốt.

Trong quá trình mô phỏng, bạn sẽ được thực hiện việc xử lý hình ảnh và da của bạn sẽ được đánh dấu bằng các chấm hình xăm nhỏ. Những dấu này xác định khu vực sẽ được điều trị. Những dấu này có thể hoặc không được sử dụng trong phác đồ điều trị của bạn. Nếu bạn lo lắng về hình xăm trong quá trình điều trị, vui lòng thảo luận vấn đề này với bác sĩ của bạn.

Quá trình mô phỏng của bạn sẽ mất 2 giờ, nhưng có thể lâu hơn tùy thuộc vào phương pháp điều trị mà bác sĩ đã lập phác đồ cho bạn.

Chuẩn bị sẵn sàng cho hoạt động mô phỏng của bạn

Không cần chuẩn bị đặc biệt trước khi thực hiện mô phỏng. Bạn có thể ăn và uống như bình thường vào ngày làm thủ thuật.

Tùy thuộc vào phác đồ điều trị, bạn có thể cần xử lý hình ảnh chi tiết hơn, bao gồm chụp cộng hưởng từ (MRI) sẽ được sử dụng để giúp lập phác đồ điều trị cho bạn.

Trong quá trình mô phỏng, bạn sẽ nằm ở một tư thế trong một thời gian dài. Nếu bạn nghĩ rằng bạn sẽ không thoải mái khi nằm yên, bạn có thể dùng acetaminophen (Tylenol^®) hoặc thuốc giảm đau thông thường trước khi mô phỏng. Nếu bạn nghĩ rằng bạn có thể lo lắng trong khi làm thủ thuật, hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn về việc liệu thuốc có thể hữu ích hay không.

Mặc quần áo thoải mái, dễ cởi vì bạn có thể phải đổi sang áo choàng bệnh viện. Không đeo đồ trang sức, phấn phủ hoặc kem dưỡng da.

Tháo bỏ thiết bị khỏi da của bạn

Bạn có thể đeo một số thiết bị trên da. Trước khi thực hiện thủ thuật mô phỏng hoặc điều trị, nhà sản xuất thiết bị khuyến nghị bạn tháo bỏ:

• Theo dõi đường huyết liên tục (CGM)
• Bơm insulin

Nếu bạn sử dụng một trong những thiết bị này, hãy hỏi bác sĩ ung thư xạ trị xem bạn có cần phải tháo bỏ thiết bị không. Nếu phải tháo bỏ thiết bị, hãy chắc chắn mang theo một thiết bị bổ sung để đeo lại sau khi mô phỏng hoặc điều trị.

Bạn có thể không chắc chắn làm thế nào để kiểm soát glucose (lượng đường trong máu) khi thiết bị không được đeo trên da. Nếu vậy, trước cuộc hẹn của bạn, hãy trao đổi với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, là bên quản lý dịch vụ chăm sóc bệnh tiểu đường của bạn.

Ngày mô phỏng của bạn

Những điều cần lường trước

Một thành viên trong nhóm xạ trị sẽ làm thủ tục đăng ký cho bạn. Bạn sẽ được yêu cầu nêu và đánh vần tên đầy đủ và ngày sinh của mình nhiều lần. Điều này là vì sự an toàn của bạn và là một phần của quy trình nhận dạng tiêu chuẩn của chúng tôi. Những bệnh nhân trùng tên hoặc có tên tương tự có thể được chăm sóc cùng ngày với bạn.

Bác sĩ xạ trị sẽ chào đón bạn. Họ sẽ chụp ảnh khuôn mặt của bạn. Hình ảnh này sẽ được sử dụng để nhận dạng bạn trong suốt quá trình điều trị.

Sau đó bác sĩ trị liệu sẽ giải thích mô phỏng cho bạn. Nếu bạn chưa ký vào đơn chấp thuận, bác sĩ ung thư xạ trị sẽ cùng bạn xem xét mọi nội dung và yêu cầu chữ ký của bạn.

Trong quá trình mô phỏng

Đối với mô phỏng, bạn có thể cần cởi quần áo và đổi sang áo choàng. Bạn nên đi giày. Nếu bạn đeo đồ trùm đầu, chẳng hạn như tóc giả, khăn xếp hoặc mũ lưỡi trai, bạn có thể phải tháo ra. Bác sĩ trị liệu sẽ giúp bạn nằm xuống bàn và cố gắng hết sức để đảm bảo sự thoải mái và riêng tư cho bạn.

Mặc dù bàn sẽ có tấm trải trên đó nhưng bàn sẽ cứng và không có đệm. Nếu bạn chưa dùng thuốc giảm đau và nghĩ rằng bạn có thể cần dùng thuốc, hãy nói với bác sĩ trị liệu trước khi bắt đầu làm mô phỏng. Ngoài ra, phòng thường mát mẻ. Nếu bạn cảm thấy không thoải mái bất cứ lúc nào, hãy cho bác sĩ trị liệu biết.

Trong suốt quá trình làm mô phỏng, bạn sẽ cảm thấy bàn di chuyển sang các vị trí khác nhau. Đèn trong phòng sẽ bật và tắt và bạn sẽ thấy đèn laser màu đỏ trên mỗi bức tường. Bác sĩ trị liệu sử dụng đèn laser này làm hướng dẫn khi họ định vị bạn trên bàn. Không nhìn thẳng vào chùm tia đỏ vì có thể làm hỏng mắt bạn.

Mặc dù bác sĩ trị liệu sẽ đi vào và ra khỏi phòng trong quá trình mô phỏng, nhưng sẽ luôn có người có thể nhìn thấy và nghe thấy bạn. Bạn sẽ nghe thấy bác sĩ trị liệu nói chuyện với nhau khi họ làm việc và họ sẽ giải thích cho bạn những gì họ đang làm. Không cử động khi mô phỏng bắt đầu, vì điều đó có thể làm thay đổi vị trí của bạn. Tuy nhiên, nếu bạn không thoải mái hoặc cần giúp đỡ, hãy nói với bác sĩ trị liệu.

Để giúp bạn vượt qua thời gian, bác sĩ trị liệu có thể chơi nhạc cho bạn nghe. Bạn có thể mang theo đĩa CD của bạn từ nhà, nếu bạn muốn.

Định vị

Bác sĩ trị liệu sẽ giúp bạn nằm xuống bàn. Bạn sẽ nằm ngửa trong quá trình mô phỏng và mỗi lần điều trị. Để giúp bạn giữ đúng vị trí, bạn sẽ đeo mặt nạ hoặc dây đeo cằm. Bác sĩ trị liệu sẽ thực hiện việc này cho bạn.

Để thực hiện việc đeo mặt nạ, bác sĩ trị liệu sẽ đặt một tấm lưới nhựa ẩm ướt lên mặt khi bạn nằm trên bàn mô phỏng. Sau đó, họ sẽ định hình tấm lưới đó cho vừa với đầu của bạn (xem Hình 1). Bạn sẽ không gặp bất kỳ khó khăn nào cho việc nghe hoặc nhìn khi đeo mặt nạ.

Các đánh dấu sẽ được thực hiện trên mặt nạ. Sau khi thực hiện việc đeo mặt nạ, bác sĩ trị liệu sẽ chụp một vài bức ảnh của bạn ở vị trí mô phỏng. Các bức ảnh và đánh dấu sẽ được sử dụng làm hướng dẫn để định vị bạn chính xác khi thực hiện điều trị cho bạn. Quá trình mô phỏng này kéo dài khoảng 15 phút.

Đôi khi, bạn sẽ đeo dây đeo cằm thay cho mặt nạ. Đó là một mảnh vải được đặt dưới cằm của bạn để giữ đầu của bạn cố định (xem Hình 2). Mảnh vải sẽ được gắn chặt vào bàn mà bạn đang nằm. Giống như mặt nạ, phương pháp này đảm bảo rằng bạn ở đúng vị trí trong quá trình mô phỏng và điều trị.

Nếu bạn được điều trị xạ phẫu lập thể, một khuôn đặc biệt sẽ được thực hiện cho đầu và vai của bạn. Sau khi khuôn khô lại, bác sĩ trị liệu sẽ tạo mặt nạ bằng cách đặt một tấm lưới ấm lên trên khuôn mặt bạn mà sẽ có lỗ hở (xem Hình 3).

Đánh dấu trên da (hình xăm)

Nếu bạn có dây đeo cằm, bác sĩ trị liệu sẽ vẽ trên da bạn bằng bút dạ. Bạn có thể cần 2 đánh dấu trên da vĩnh viễn được gọi là hình xăm, mỗi bên đầu cần một đánh dấu, phía trên tai. Bạn sẽ cảm thấy giống như bị kim châm. Các vết xăm không lớn hơn đầu đinh ghim. Các đánh dấu bằng bút dạ có thể rửa sạch sau khi thực hiện mô phỏng. Hình xăm sẽ tồn tại vĩnh viễn và không thể rửa sạch. Nếu bạn lo lắng về việc tạo hình xăm trong quá trình xạ trị, hãy nói chuyện với bác sĩ.

Sau khi tạo hình xăm, bác sĩ trị liệu sẽ chụp một số bức ảnh của bạn ở vị trí mô phỏng. Các bức ảnh và dấu xăm sẽ được sử dụng làm hướng dẫn để định vị bạn chính xác vào mỗi ngày điều trị.

Xử lý hình ảnh

Trong khi nằm ở vị trí, bạn sẽ được chụp chiếu ở khu vực cần điều trị. Những hình ảnh này sẽ được thực hiện trên máy X quang gọi là máy mô phỏng hoặc trên máy chụp cắt lớp vi tính (CT) (xem Hình 3). Những bản chụp này chỉ được sử dụng để lập bản đồ điều trị. Chúng không được sử dụng để chẩn đoán hoặc tìm khối u. Nếu bạn cần các xử lý hình ảnh khác, y tá sẽ giải thích điều này cho bạn.

Đôi khi, y tá có thể bắt đầu một đường truyền tĩnh mạch (IV) để có thể tiêm chất cản quang (thuốc nhuộm) cho bạn trước khi chụp. Chất cản quang giúp chúng ta có được những hình ảnh rõ nét về khu vực cần điều trị. Nếu bạn bị dị ứng với chất cản quang, vui lòng nói với bác sĩ hoặc y tá của bạn.

Việc chụp chiếu sẽ mất khoảng 45 phút. Trong quá trình chụp chiếu, bạn sẽ nghe thấy tiếng máy bật và tắt. Ngay cả khi tiếng ồn có vẻ lớn, bác sĩ trị liệu vẫn có thể nghe thấy bạn nếu bạn nói chuyện với họ.

Sau khi làm mô phỏng

Vào cuối quá trình mô phỏng, chúng tôi sẽ cho bạn một cuộc hẹn để làm thủ tục thiết lập và điều trị.

Lên lịch điều trị

Việc xạ trị có thể thực hiện từ thứ Hai đến thứ Sáu. Với một số người, việc điều trị được thực hiện chỉ trong một ngày. Với những người khác, việc điều trị được thực hiện trong một số tuần. Lịch điều trị của bạn dựa trên đề nghị của bác sĩ.

Việc điều trị có thể được thực hiện theo một vài lịch điều trị khác nhau. Đó có thể là:

Bạn phải đến mỗi ngày mà bạn đã lên lịch điều trị. Việc điều trị có thể không hiệu quả nếu bạn bỏ lỡ hoặc trễ hẹn. Nếu vì lý do nào đó mà bạn không thể đến để điều trị, bạn phải gọi cho văn phòng bác sĩ ung thư xạ trị để báo cho nhóm của bạn biết. Nếu bạn cần thay đổi lịch điều trị vì bất kỳ lý do gì, hãy nói chuyện với bác sĩ xạ trị của bạn.

Nếu bạn đang điều trị bằng phương pháp xạ phẫu lập thể, nhóm xạ trị ung thư sẽ cho bạn biết khoảng thời gian hẹn khám của bạn và điều này sẽ thay đổi tùy thuộc vào số vị trí đang được điều trị.

Lập phác đồ điều trị

Trong khoảng thời gian từ khi mô phỏng đến khi bắt đầu điều trị, bác sĩ ung thư xạ trị sẽ làm việc với một nhóm để lập phác đồ điều trị cho bạn. Họ sẽ sử dụng hình ảnh mô phỏng của bạn để lập kế hoạch cho các góc và hình dạng của chùm tia bức xạ. Các chi tiết được lên kế hoạch và kiểm tra cẩn thận. Quá trình này mất từ 1 đến 10 ngày.

Vitamin và thực phẩm chức năng trong quá trình xạ trị

Bạn có thể dùng vitamin tổng hợp trong quá trình xạ trị. Không dùng nhiều hơn lượng vitamin hoặc khoáng chất được khuyến nghị hàng ngày (RDA).

Không dùng bất kỳ thực phẩm chức năng nào khác nếu chưa trao đổi với một thành viên trong nhóm chăm sóc của bạn. Vitamin, khoáng chất và thảo dược hoặc thực phẩm chức năng dạng thực vật (dựa trên thực vật) là những ví dụ về thực phẩm chức năng.

Thủ tục thiết lập

Trước lần điều trị đầu tiên, bạn sẽ được lên lịch làm thủ tục thiết lập. Thủ tục này thường mất khoảng 1 giờ. Nếu thuốc giảm đau hữu ích trong quá trình mô phỏng, bạn có thể muốn dùng thuốc trước khi thực hiện thủ thuật này.

Khi đến làm thủ tục thiết lập, bạn sẽ được đưa vào phòng thay đồ và được yêu cầu đổi sang áo choàng. Bác sĩ trị liệu sẽ đưa bạn đến phòng nơi bạn sẽ được điều trị mỗi ngày. Họ sẽ đặt bạn vào vị trí trên bàn. Bạn sẽ nằm ngửa chính xác như bạn đã làm trong quá trình mô phỏng.

Các tia X đặc biệt được gọi là màng chùm tia sẽ được thực hiện để đảm bảo rằng vị trí của bạn và khu vực được điều trị là chính xác. Các màng chùm tia sẽ được lặp lại trong suốt quá trình điều trị của bạn. Chúng không được sử dụng để xem khối u của bạn đáp ứng với điều trị như thế nào.

Tùy thuộc vào phác đồ điều trị, bạn có thể bắt đầu điều trị vào cùng ngày với thủ tục thiết lập hoặc vào ngày làm việc tiếp theo.

Trong quá trình điều trị

Sau khi bạn làm thủ tục tại nơi tiếp nhận, hãy ngồi đợi trong phòng chờ. Khi bác sĩ xạ trị đã sẵn sàng, họ sẽ yêu cầu bạn đổi sang áo choàng. Bạn nên đi giày trong suốt quá trình điều trị.

Bác sĩ xạ trị sẽ đưa bạn vào phòng điều trị và giúp bạn nằm lên bàn (xem Hình 4). Bạn sẽ được đặt vị trí chính xác như bạn đã nằm trong quá trình thiết lập của mình.

Khi bạn đã được đặt đúng vị trí, bác sĩ xạ trị sẽ rời khỏi phòng, đóng cửa và bắt đầu điều trị. Bạn sẽ không nhìn thấy hoặc cảm thấy bức xạ, nhưng bạn có thể nghe thấy tiếng máy khi máy di chuyển xung quanh bạn, và bật và tắt. Bạn sẽ ở trong phòng điều trị từ 15 đến 90 phút, tùy thuộc vào phác đồ điều trị. Phần lớn thời gian này sẽ được dành để đưa bạn vào đúng vị trí.

Mặc dù bạn sẽ ở một mình trong suốt quá trình điều trị, nhưng bác sĩ xạ trị sẽ nhìn thấy bạn trên màn hình và luôn nghe thấy bạn qua hệ thống liên lạc nội bộ. Bác sĩ xạ trị sẽ đảm bảo rằng bạn cảm thấy thoải mái trong suốt quá trình điều trị. Bạn hãy hít thở bình thường trong quá trình điều trị, nhưng không cử động. Tuy nhiên, nếu bạn không thoải mái hoặc cần giúp đỡ, hãy nói chuyện với bác sĩ xạ trị. Họ có thể tắt máy và đến gặp bạn bất cứ lúc nào, nếu cần.

Cả bạn và quần áo của bạn sẽ không bị nhiễm phóng xạ trong hoặc sau khi điều trị. Sẽ an toàn khi bạn ở bên cạnh những người khác.

Hướng dẫn xuất viện sau khi điều trị xạ phẫu lập thể

Nếu bạn đang được điều trị xạ phẫu lập thể, bạn sẽ phải làm theo các hướng dẫn đặc biệt.

Khám theo lịch trong quá trình điều trị

Nếu bạn cần nói chuyện với bác sĩ ung thư xạ trị hoặc y tá xạ trị bất kỳ lúc nào giữa các lần khám, hãy gọi cho văn phòng của bác sĩ ung thư xạ trị hoặc yêu cầu nhân viên hỗ trợ hoặc bác sĩ xạ trị liên hệ với họ khi bạn đến điều trị.

Tác dụng phụ

Một số người có thể phát triển các tác dụng phụ do xạ trị. Tác dụng phụ nào và mức độ nghiêm trọng của chúng như thế nào phụ thuộc vào nhiều yếu tố, chẳng hạn như liều lượng bức xạ, số lần điều trị và sức khỏe tổng thể của bạn. Các tác dụng phụ có thể tồi tệ hơn nếu bạn cũng đang hóa trị. Dưới đây là những tác dụng phụ thường gặp nhất của xạ trị cho não. Bạn có thể có tất cả, một số hoặc không có những tác dụng phụ này.

Sưng tấy trong não

Xạ trị cho não có thể gây sưng não. Nếu bạn có các triệu chứng thần kinh trước khi bắt đầu xạ trị, chúng có thể quay trở lại hoặc bạn có thể có các triệu chứng mới. Các triệu chứng này có thể bao gồm:

• Các triệu chứng ban đầu trở nên tồi tệ hơn
• Co giật
• Đau đầu không biến mất sau khi dùng acetaminophen (Tylenol®)
• Buồn nôn và ói mửa
• Những thay đổi về thị lực, chẳng hạn như nhìn một thành hai
• Không ổn định khi đi bộ
• Thay đổi trạng thái thần kinh

Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng mới hoặc xấu đi nào, hãy gọi cho bác sĩ hoặc y tá ngay lập tức. Họ sẽ đánh giá cho bạn. Bạn có thể được kê đơn các loại thuốc nếu cần. Các loại này có thể bao gồm:

• Steroid, chẳng hạn như dexamethasone (Decadron®). Steroid làm giảm sưng não do chính khối u hoặc do tác động của xạ trị.
  • Chỉ dùng steroid theo chỉ dẫn của bác sĩ. Liều cho bạn có thể thay đổi khi cần thiết trong quá trình điều trị. Khi bác sĩ của bạn quyết định điều này là an toàn, họ sẽ đưa ra lịch trình cho bạn để giảm dần liều lượng thuốc. Không ngừng dùng dexamethasone nếu không có hướng dẫn của bác sĩ.
  • Steroid có thể gây đau dạ dày, vì vậy hãy luôn dùng thuốc cùng với thức ăn. Bạn có thể được cho dùng một loại thuốc khác để giảm nguy cơ kích ứng dạ dày.
  • Steroid có thể làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh nhiễm trùng phổi. Bạn có thể được cho dùng một loại thuốc kháng sinh gọi là sulfamethoxazole và trimethoprim (Bactrim®) để giảm nguy cơ này.
  • Steroid có thể che dấu các dấu hiệu nhiễm trùng, chẳng hạn như sốt.
  • Steroid có thể làm tăng lượng đường trong máu. Nếu bạn bị tiểu đường, vui lòng nói cho nhóm xạ trị và bác sĩ kê đơn thuốc điều trị tiểu đường cho bạn.
• Thuốc để kiểm soát cơn co giật, chẳng hạn như levetiracetam (Keppra®), phenytoin (Dilantin®), carbamazepine (Tegretol®), phenobarbital (Luminal®), hoặc axit valproic (Depakene®).
  • Nếu bạn đang dùng bất kỳ loại thuốc chống co giật nào, bạn có thể cần phải xét nghiệm máu để đảm bảo rằng bạn đang dùng đúng liều lượng.
  • Nói chuyện với bác sĩ về việc bạn có an toàn khi lái xe khi dùng những loại thuốc này hay không.

Rụng tóc

Hai đến 3 tuần sau khi bắt đầu xạ trị, bạn có thể bị rụng một ít tóc trên da đầu. Hỏi bác sĩ hoặc y tá xem bạn nên lường trước những gì. Tóc của bạn thường sẽ mọc trở lại từ 3 đến 6 tháng sau khi điều trị xong.

Màu sắc và kết cấu của tóc có thể khác sau khi xạ trị. Bạn có thể che da đầu bằng khăn quàng cổ, khăn xếp, đội tóc giả hoặc buộc tóc nếu cảm thấy thoải mái hơn.

Nếu bạn muốn đội tóc giả hoặc trùm tóc, hãy dùng thử một chiếc trước khi tóc rụng vì như vậy sẽ dễ phù hợp với màu tóc và kiểu tóc của bạn hơn. Bảo hiểm y tế có thể chi trả chi phí tóc giả hoặc trùm tóc của bạn. Để được bảo hiểm chi trả cho tóc giả hoặc trùm tóc, bác sĩ phải kê đơn thuốc có mã chẩn đoán cho thấy bạn bị rụng tóc do điều trị ung thư. Hãy kiểm tra với công ty bảo hiểm để xem liệu họ có trả chi phí cho tóc giả hoặc trùm tóc hay không và họ sẽ trả bao nhiêu.

Chăm sóc tóc

• Gội đầu nhẹ nhàng bằng dầu gội nhẹ khi cần.
• Dùng bàn chải lông mềm để chải tóc.
• Không nhuộm tóc hoặc sử dụng các sản phẩm làm tóc.

Phản ứng của da

Trong quá trình xạ trị, da và tóc của bạn ở khu vực điều trị có thể thay đổi. Những vị trí này có thể bao gồm trán, tai và sau cổ của bạn. Điều này là bình thường. Yêu cầu y tá chỉ ra những vùng da và da đầu sẽ bị ảnh hưởng.

Sau 2 hoặc 3 tuần, da của bạn có thể trở nên hồng hào hoặc rám nắng. Da thậm chí có thể trở nên đỏ tươi hoặc rất sẫm sau đó. Da cũng có thể cảm thấy khô và ngứa và trông bị bong tróc. Các triệu chứng này sẽ giảm dần khoảng 3 hoặc 4 tuần sau khi bạn kết thúc các đợt điều trị.

Bạn cũng có thể nhận thấy sự phát ban, đặc biệt là ở bất kỳ khu vực nào đã có sự tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trước đó. Mặc dù đây có thể là tác dụng phụ của việc điều trị, nhưng phát ban cũng có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng. Nếu bạn phát ban bất cứ lúc nào trong quá trình điều trị, hãy nói với bác sĩ hoặc y tá.

Dưới đây là hướng dẫn giúp bạn chăm sóc da trong quá trình điều trị. Làm theo hướng dẫn này cho đến khi da của bạn trở nên tốt hơn. Hướng dẫn này chỉ đề cập đến vùng da được điều trị bằng xạ trị.

Giữ cho da của bạn sạch sẽ

• Tắm hàng ngày bằng nước ấm và xà phòng không mùi nhẹ, chẳng hạn như Dove®, Basis®, hoặc Cetaphil®. Rửa sạch da và lau khô bằng khăn mềm.
• Khi gội đầu, hãy nhẹ nhàng với da và da đầu. Không dùng khăn lau, khăn chùi hoặc bàn chải.
• Không sử dụng cồn hoặc miếng tẩm cồn trên vùng da đang được điều trị.

Dưỡng ẩm da thường xuyên

• Y tá có thể đề nghị bạn bắt đầu sử dụng kem dưỡng ẩm vào ngày đầu tiên điều trị. Nếu bạn không có khả năng bị phản ứng da, bạn không cần sử dụng kem dưỡng ẩm trừ khi da trở nên khô hoặc ngứa. Bạn có thể sử dụng kem dưỡng ẩm không kê đơn. Khi chọn kem dưỡng ẩm, hãy chọn loại không có mùi thơm hoặc lanolin. Có một số sản phẩm tốt cho việc sử dụng, và y tá có thể đề xuất một trong số những sản phẩm này cho bạn. Mỗi lần chỉ sử dụng một loại trừ khi y tá yêu cầu bạn sử dụng nhiều hơn.
• Nếu bạn đang sử dụng một loại kem dưỡng ẩm, hãy thoa kem 2 lần một ngày.

Tránh kích ứng da của bạn ở khu vực được điều trị

• Không đội mũ kín hoặc mũ len có thể cọ xát vào da của bạn.
• Chỉ sử dụng các loại kem dưỡng ẩm hoặc kem dưỡng da mà bạn đã thảo luận với bác sĩ hoặc y tá.
• Không sử dụng đồ trang điểm, nước hoa, phấn phủ hoặc đồ dùng sau khi cạo râu ở vùng đang được điều trị.
• Không dán băng dính lên vùng da điều trị.
• Nếu da hoặc da đầu bị ngứa, đừng gãi. Bôi kem dưỡng ẩm. Hãy hỏi y tá để được khuyến nghị về cách giảm ngứa.
• Không cạo râu ở khu vực đang được điều trị. Nếu bạn phải cạo râu, chỉ sử dụng dao cạo điện. Dừng lại nếu da bạn bị kích ứng.
• Không để da đang được điều trị tiếp xúc với nhiệt độ quá nóng hoặc quá lạnh. Những thứ này bao gồm bồn tắm nước nóng, chai nước, miếng sưởi và túi đá.
• Nếu bạn không có phản ứng của da trong quá trình điều trị, bạn có thể bơi trong hồ bơi khử trùng bằng clo. Tuy nhiên, hãy đảm bảo tắm sạch clo ngay sau khi ra khỏi hồ bơi.
• Tránh sạm da hoặc bỏng da trong quá trình điều trị và trong suốt phần đời còn lại của bạn. Nếu bạn sắp ra nắng, hãy sử dụng kem chống nắng không chứa PABA với SPF từ 30 trở lên. Ngoài ra, hãy mặc quần áo rộng rãi, che phủ bạn càng nhiều càng tốt.

Mệt mỏi

Mệt mỏi là cảm giác mệt mỏi hoặc yếu ớt, không muốn làm mọi việc, không thể tập trung hoặc cảm thấy chậm lại. Bạn có thể bị mệt mỏi sau 2 đến 3 tuần điều trị, và có thể từ nhẹ đến nặng. Mệt mỏi có thể kéo dài từ 6 tuần đến 12 tháng sau khi kết thúc điều trị.

Có rất nhiều lý do khiến bạn có thể bị mệt mỏi trong quá trình điều trị, bao gồm:

• Ảnh hưởng của bức xạ đối với cơ thể bạn.
• Di chuyển đến và đi từ nơi điều trị.
• Ngủ không đủ giấc vào ban đêm.
• Ăn không đủ protein và calo.
• Bị đau hoặc các triệu chứng khác.
• Cảm thấy lo lắng hoặc chán nản.
• Một số loại thuốc.

Bạn có thể thấy rằng tình trạng mệt mỏi của mình tồi tệ hơn vào những thời điểm nhất định trong ngày. Dưới đây là những gợi ý giúp bạn kiểm soát sự mệt mỏi của mình.

Những cách kiểm soát sự mệt mỏi

• Nếu bạn đang làm việc và cảm thấy khỏe, cứ hãy tiếp tục như vậy. Tuy nhiên, làm việc ít hơn có thể giúp tăng năng lượng của bạn.
• Lập kế hoạch cho các hoạt động hàng ngày. Chọn những việc cần thiết và quan trọng nhất đối với bạn và thực hiện khi bạn có nhiều năng lượng nhất. Ví dụ, bạn có thể đi làm nhưng không làm việc nhà, hoặc xem sự kiện thể thao của con bạn nhưng không đi ăn tối.
• Lập kế hoạch thời gian cho việc nghỉ ngơi hoặc chợp mắt ngắn (10 đến 15 phút) trong ngày, đặc biệt khi bạn cảm thấy mệt mỏi hơn. Nếu bạn ngủ trưa, hãy cố gắng ngủ ít hơn 1 giờ mỗi lần.
• Cố gắng ngủ ít nhất 8 giờ mỗi đêm. Bạn có thể ngủ nhiều hơn mức cần thiết trước khi bắt đầu xạ trị. Bạn cũng có thể thấy hữu ích khi đi ngủ sớm hơn vào ban đêm và thức dậy muộn hơn vào buổi sáng. Một cách để ngủ ngon hơn vào ban đêm là vận động vào ban ngày. Ví dụ, nếu bạn có thể tập thể dục, bạn có thể đi bộ, tập yoga hoặc đạp xe. Một cách khác để ngủ ngon hơn vào ban đêm là thư giãn trước khi đi ngủ. Bạn có thể đọc sách, chơi trò chơi ghép hình, nghe nhạc hoặc làm các việc sở thích nhẹ nhàng.
• Nhờ gia đình và bạn bè giúp bạn những việc như mua sắm, nấu nướng và dọn dẹp. Kiểm tra với công ty bảo hiểm để xem họ có chi trả cho các dịch vụ chăm sóc tại nhà hay không.
• Một số người có nhiều năng lượng hơn khi họ tập thể dục. Hỏi bác sĩ xem bạn có thể tập thể dục nhẹ nhàng hay không, chẳng hạn như đi bộ, kéo căng cơ hoặc yoga.
• Ăn thực phẩm giàu protein và calo. Yêu cầu y tá của bạn đưa ra nguồn thông tin Eating Well During Your Cancer Treatment.
• Các triệu chứng khác, chẳng hạn như đau, buồn nôn, tiêu chảy, khó ngủ hoặc cảm thấy chán nản hoặc lo lắng, có thể làm tăng sự mệt mỏi của bạn. Hãy hỏi bác sĩ hoặc y tá để được giúp đỡ với bất kỳ triệu chứng nào khác mà bạn có thể có.

Sức khỏe tình dục

Bạn có thể lo lắng về việc ung thư và cách điều trị có thể ảnh hưởng đến tình dục của bạn. Bạn không gây phóng xạ. Bạn không thể truyền bức xạ cho bất kỳ ai khác, vì vậy bạn có thể an toàn khi tiếp xúc gần với những người khác.

Bạn có thể hoạt động tình dục trong thời gian xạ trị, trừ khi bác sĩ ung thư xạ trị có hướng dẫn khác. Tuy nhiên, nếu bạn hoặc bạn tình của bạn có thể có con, bạn phải sử dụng biện pháp ngừa thai (tránh thai) để tránh thai trong thời gian điều trị.

Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ cũng có tài liệu về các vấn đề sức khỏe tình dục trong quá trình điều trị ung thư được gọi là Tình dục và đàn ông trưởng thành mắc bệnh ung thư và Tình dục và phụ nữ trưởng thành mắc bệnh ung thư. Bạn có thể tìm kiếm thông tin này tại www.cancer.org hoặc gọi 800-227-2345 để yêu cầu bản sao.

MSK cũng có các chương trình sức khỏe tình dục để giúp bạn giải quyết tác động của bệnh và điều trị đối với sức khỏe tình dục. Bạn có thể gặp bác sĩ chuyên khoa trước, trong hoặc sau khi điều trị.

• Y học Tình dục Nữ giới & Chương trình Sức khỏe Phụ nữ: Để biết thêm thông tin hoặc để đặt lịch hẹn, hãy gọi 646-888-5076.
• Chương trình Y học Sinh sản & Tình dục Nam giới: Để biết thêm thông tin hoặc đặt lịch hẹn, hãy gọi số 646-888-6024.

Sức khỏe cảm xúc

Lo lắng hoặc hồi hộp Sợ hãi Cô đơn Bực bội

Trầm cảm Bất lực Nản lòng

Tê liệt Không chắc chắn Lo nghĩ

Bạn cũng có thể lo lắng về việc nói với công ty của bạn rằng bạn bị ung thư hoặc về việc thanh toán các hóa đơn y tế. Bạn có thể lo lắng về việc các mối quan hệ gia đình của mình có thể thay đổi như thế nào, hoặc ung thư sẽ quay trở lại. Bạn có thể lo lắng về việc điều trị ung thư sẽ ảnh hưởng đến cơ thể bạn như thế nào, hoặc liệu bạn vẫn còn hấp dẫn về tình dục không.

Lo lắng về tất cả những điều này là điều bình thường. Tất cả những loại cảm giác này là bình thường khi bạn hoặc người bạn yêu thương mắc bệnh hiểm nghèo. Chúng tôi ở đây để hỗ trợ bạn.

Cách đối phó với cảm xúc của bạn

Hãy nói chuyện với người khác. Khi mọi người cố gắng bảo vệ nhau bằng cách che giấu cảm xúc của mình, họ có thể cảm thấy rất cô đơn. Trò chuyện có thể giúp những người xung quanh bạn biết bạn đang nghĩ gì. Có thể hữu ích khi nói về cảm xúc của bạn với người mà bạn tin tưởng. Ví dụ, bạn có thể nói chuyện với vợ/chồng hoặc người bạn đời của mình, một người bạn thân, hoặc một thành viên trong gia đình. Bạn cũng có thể nói chuyện cha tuyên úy (cố vấn về tâm linh), y tá, nhân viên xã hội hoặc bác sĩ tâm lý.

Tham gia một nhóm hỗ trợ. Gặp gỡ những người khác bị ung thư sẽ giúp bạn có cơ hội nói về cảm xúc của mình và học hỏi từ người khác. Bạn có thể tìm hiểu cách người khác đối phó với bệnh ung thư và cách điều trị của họ, và sẽ thấy rằng mình không đơn độc.

Chúng tôi biết rằng tất cả các chẩn đoán ung thư và những người bị ung thư không giống nhau. Chúng tôi cung cấp các nhóm hỗ trợ cho những người có chung chẩn đoán hoặc nhận dạng giới tính. Ví dụ: bạn có thể tham gia nhóm hỗ trợ cho những người bị ung thư vú hoặc cho những người LGBTQ+ bị ung thư. Để tìm hiểu thêm về các nhóm hỗ trợ của MSK, vui lòng truy cập www.msk.org/vp. Bạn cũng có thể nói chuyện với bác sĩ ung thư xạ trị, y tá hoặc nhân viên xã hội.

Hãy thử thư giãn và thiền định. Những loại hoạt động này có thể giúp bạn cảm thấy thư thái và bình tĩnh. Bạn có thể thử nghĩ mình đang ở một nơi yêu thích. Trong khi ở đó, hãy thở chậm. Chú ý đến từng hơi thở hoặc nghe nhạc hoặc âm thanh nhẹ nhàng. Đối với một số người, cầu nguyện là một hình thức thiền định khác. Truy cập www.msk.org/meditations để tìm các bài hướng dẫn về thiền do các nhà cung cấp Y học Tích hợp của chúng tôi hướng dẫn.

Tập thể dục. Nhiều người nhận thấy rằng hoạt động nhẹ nhàng như đi bộ, đi xe đạp, yoga hoặc thể dục nhịp điệu dưới nước giúp họ cảm thấy tốt hơn. Nói chuyện với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe về các loại bài tập thể dục bạn có thể thực hiện.

Tất cả chúng ta đều có cách riêng để đối phó với những tình huống khó khăn. Nói chung, chúng ta sử dụng bất cứ thứ gì đã có hiệu quả cho chúng ta trong quá khứ. Nhưng đôi khi điều này là không đủ. Chúng tôi khuyến khích bạn nói chuyện với bác sĩ, y tá hoặc nhân viên xã hội về những lo lắng của mình.

Sau khi điều trị

Vui lòng đảm bảo duy trì các cuộc hẹn tái khám với bác sĩ ung thư xạ trị. Họ sẽ đánh giá phản ứng của bạn với việc điều trị. Bạn có thể xét nghiệm máu, chụp X-quang và chụp chiếu trong những lần khám này. Trước khi đến, hãy viết ra những câu hỏi và thắc mắc của bạn. Mang theo tài liệu này và danh sách tất cả các loại thuốc của bạn. Bạn cũng có thể gọi cho bác sĩ hoặc y tá của mình bất cứ lúc nào sau khi điều trị xong, hoặc giữa các lần tái khám, nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc thắc mắc nào.

Nguồn thông tin

Dịch vụ hỗ trợ MSK

Trung tâm tư vấn
www.msk.org/counseling
646-888-0200
Nhiều người thấy dịch vụ tư vấn sẽ giúp họ. Trung tâm tư vấn cung cấp dịch vụ tư vấn cho cá nhân, cặp vợ chồng, gia đình và nhóm bệnh nhân. Chúng tôi cũng kê đơn các loại thuốc để giúp bạn nếu bạn cảm thấy lo lắng hoặc trầm cảm. Để đặt lịch hẹn, hãy yêu cầu nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe giới thiệu hoặc gọi cho số ở trên.

Y học Tình dục Nữ giới & Chương trình Sức khỏe Phụ nữ
646-888-5076
Ung thư và điều trị ung thư có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tình dục, khả năng sinh sản hoặc cả hai. Chương trình Y học Tình dục và Sức khỏe Phụ nữ có thể giúp ích cho những vấn đề về sức khỏe tình dục, chẳng hạn như mãn kinh sớm hoặc các vấn đề về khả năng sinh sản. Chúng tôi có thể giúp bạn trước, trong hoặc sau khi điều trị. Vui lòng gọi để biết thêm thông tin hoặc đặt lịch hẹn.

Dịch vụ Y học Tích hợp
www.msk.org/integrativemedicine
Dịch vụ Y học Tích hợp của chúng tôi cung cấp nhiều dịch vụ để bổ sung (đi cùng) cho dịch vụ chăm sóc y tế truyền thống, bao gồm liệu pháp âm nhạc, liệu pháp tâm trí/cơ thể, khiêu vũ và liệu pháp vận động, yoga và liệu pháp tiếp xúc. Để lên lịch hẹn cho những dịch vụ này, vui lòng gọi 646-449-1010.

Bạn cũng có thể lên lịch tham vấn với một nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe trong Dịch vụ Y học Tích hợp. Họ sẽ làm việc với bạn để xây dựng một kế hoạch tạo ra một lối sống lành mạnh và kiểm soát các tác dụng phụ. Để lên lịch hẹn, vui lòng gọi 646-608-8550.

Chương trình Y học Sinh sản và Tình dục Nam giới
646-888-6024
Ung thư và điều trị ung thư có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tình dục, khả năng sinh sản hoặc cả hai. Chương trình Y học Sinh sản và Tình dục Nam giới có thể giúp ích cho những vấn đề về sức khỏe tình dục, chẳng hạn như rối loạn cương dương (ED). Chúng tôi có thể giúp bạn trước, trong hoặc sau khi điều trị. Vui lòng gọi để biết thêm thông tin hoặc đặt lịch hẹn.

Dịch vụ dinh dưỡng
www.msk.org/nutrition
212-639-7312
Dịch vụ Dinh dưỡng của chúng tôi cung cấp dịch vụ tư vấn dinh dưỡng với một trong những chuyên gia dinh dưỡng lâm sàng. Chuyên gia dinh dưỡng lâm sàng sẽ nói chuyện với bạn về thói quen ăn uống. Họ cũng có thể đưa ra lời khuyên nên ăn gì trong và sau khi điều trị. Để đặt lịch hẹn, hãy yêu cầu một thành viên trong nhóm chăm sóc của bạn giới thiệu hoặc gọi cho số ở trên.

Chương trình Nguồn thông tin cho Cuộc sống Sau Ung thư (RLAC)
646-888-8106
Tại MSK, dịch vụ chăm sóc không kết thúc sau giai đoạn điều trị. Chương trình RLAC dành cho bệnh nhân và gia đình của họ sau khi đã điều trị xong.

Chương trình này có nhiều dịch vụ. Chúng tôi cung cấp các buổi hội thảo, nhóm hỗ trợ, tư vấn về cuộc sống sau khi điều trị. Chúng tôi cũng có thể giúp bạn về các vấn đề bảo hiểm và việc làm.

Chương trình Điều trị Thuốc lá
www.msk.org/tobacco
212-610-0507
MSK có các chuyên gia có thể giúp bạn bỏ thuốc. Để biết thêm thông tin về Chương trình Điều trị Thuốc lá của chúng tôi, vui lòng gọi cho số 212-610-0507. Bạn cũng có thể nói chuyện với y tá về chương trình.

Nguồn lực bên ngoài

Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS)
www.cancer.org
800-ACS-2345 (800-227-2345)
Cung cấp nhiều loại thông tin và dịch vụ, bao gồm Hope Lodge, một nơi miễn phí cho bệnh nhân và người chăm sóc ở lại trong quá trình điều trị ung thư.

Hiệp hội X quang trị liệu và Ung thư học Hoa Kỳ
www.rtanswers.org
800-962-7876
Một nhóm các chuyên gia ung thư xạ trị chuyên điều trị bệnh nhân bằng xạ trị. Cung cấp thông tin chi tiết về điều trị ung thư bằng bức xạ và thông tin liên hệ cho các bác sĩ ung thư xạ trị trong khu vực của bạn.

CancerCare
www.cancercare.org
800-813-HOPE (800-813-4673)
275 7^th Ave. (giữa các phố West 25^th & 26^th)
New York, NY 10001
Cung cấp tư vấn, nhóm hỗ trợ, hội thảo giáo dục, ấn phẩm và hỗ trợ tài chính.

Cộng đồng Hỗ trợ Ung thư
www.cancersupportcommunity.org
Cung cấp hỗ trợ và giáo dục cho những người bị ảnh hưởng bởi ung thư.

Dịch vụ Thông tin về Ung thư của Viện Ung thư Quốc gia (NCI)
www.cancer.gov
800-4-CANCER (800-422-6237)
Cung cấp giáo dục và hỗ trợ cho những người mắc bệnh ung thư và gia đình của họ. Các ấn phẩm có sẵn trực tuyến và ở dạng bản in.

Câu hỏi dành cho bác sĩ ung thư xạ trị

Trước khi đến buổi hẹn, bạn nên viết ra các câu hỏi bạn muốn hỏi. Dưới đây là một số ví dụ. Viết ra các câu trả lời trong buổi phỏng vấn để bạn có thể xem lại sau này.

Tôi sẽ nhận được loại xạ trị nào?

Tôi sẽ nhận được bao nhiêu lần xạ trị?

Tôi nên lường trước những tác dụng phụ nào trong quá trình xạ trị?

Các tác dụng phụ này có mất đi sau khi tôi kết thúc xạ trị không?

Tôi nên lường trước loại tác dụng phụ muộn nào sau khi xạ trị?